Φρέζιες ήμερες και «φυσικές»
Οι φρέζιες του ανθοπωλείου έχουν εμφανιστεί από τον Φεβρουάριο... είναι του θερμοκηπίου, πολλές από αυτές «εισαγωγής». Εδώ και δέκα περίπου μέρες ανθίζουν και στους κήπους μας και σκορπίζουν την ευωδιά τους παντού. Η εποχή τους θα τελειώσει όταν ζεστάνει πιο πολύ ο καιρός. Τα λουλούδια αυτά είναι, όπως σχεδόν όλα τα βολβοειδή, πολύ εύκολα και βολικά φυτά - ακόμα και τα πολυτελή υβρίδια δεν είναι απαιτητικά.
Επειδή συχνά μιλάω για υβρίδια, θα εξηγήσω εδώ ότι πρόκειται για φυτά που μέσω διασταυρώσεων και τεχνητής γονιμοποίησης έχουν δημιουργηθεί σε εργαστήρια. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν πολλαπλασιάζονται με σπόρο, γιατί ο σπόρος τους θα μας δώσει ένα από τα αρχικά φυτά της διασταύρωσης και όχι το υβρίδιο που ζηλέψαμε. Αν τα θέλουμε πρέπει να τα αγοράσουμε έτοιμα.
Επειδή μιλάμε για φρέζιες, θα τις χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα: οι βολβοί από την Ολλανδία που πουλάνε όλα τα κέντρα κήπου το φθινόπωρο μέσα σε πολύχρωμα πακέτα είναι υβρίδια. Τα ανθισμένα αυτά φυτά τώρα είναι μεγάλα και εύρωστα με ποικιλία χρωμάτων: ροζ, μωβ, κίτρινο, πορτοκαλί, λευκό, κρεμ. Στην εμφάνιση δεν διαφέρουν από τις φρέζιες του θερμοκηπίου. Το κύριο μειονέκτημα τους είναι το μειωμένο άρωμα, που σε μερικές περιπτώσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Για μένα, προσωπικά (αλλά, είπαμε, είμαι παράξενη), άλλο τους μειονέκτημα είναι ότι τα χρώματα είναι συχνά φανταχτερά και «ψεύτικα». Γενικά όμως είναι λουλούδια πολύ χρήσιμα για τον ερασιτέχνη κηπουρό, γιατί ανθίζουν πολύ νωρίς, όταν ο κήπος αρχίσει να ξυπνάει, πυκνώνουν χρόνο με χρόνο και δε θέλουν πολλή φροντίδα.
Στον κήπο μου εγώ προτιμώ τις φρέζιες τις φυσικές. Δεν τις λέω άγριες γιατί δεν είναι από τα δικά μας μέρη. Κατάγονται, όπως πολλά βολβοειδή που ευδοκιμούν στο κλίμα μας, από τη Νότιο Αφρική.
Είναι φρέζιες «είδους» (species) και υπάρχουν διάφορες ποικιλίες στο ειδικευμένο εμπόριο.
Εγώ έχω τέσσερις διαφορετικές. Είναι αυτές που ευτύχησαν και πρόκοψαν στον κήπο μου από τις επτά που αρχικά επιχείρησα να καλλιεργήσω. Τα «μειονεκτήματά» τους: είναι κοντύτερες και πιο μικροκαμωμένες από τις ήμερες και χρωματικά περιορίζονται σε τόνους κίτρινου και κρεμ.
Τα προτερήματα: μοσκοβολάνε και απλώνονται και πολλαπλασιάζονται με μηδέν φροντίδα, μέσω σπόρων και βολβυλίων, μέσα στον κήπο και ακόμα και σε άλλα μέρη του κτήματος.
Η πρώτη που ανθίζει είναι η Freesia corymbosa. Το χρώμα της είναι κρεμ, με τη διαφορά ότι τα μπουμπούκια και η εξωτερική πλευρά των πετάλων της είναι μωβ ανοιχτά, έτσι δίνουν εντύπωση διχρωμίας. Τα πέταλά της είναι λίγο πιο μυτερά. Και αυτή έχει έντονο άρωμα.
Η δεύτερη είναι η Freesia alba. Είναι πιο κοντή από τις άλλες, έχει γλυκό κρεμ χρώμα με κίτρινο στίγμα στο πλάι, στρογγυλεμένα πέταλα και απλώνεται διακριτικά χρόνο με χρόνο. Η ευωδιά της είναι ιδιαίτερα έντονη.
Τρίτη, η Freesia refracta. Είχα αγοράσει παλιά ένα σακουλάκι βολβούς διαφόρων χρωμάτων αλλά αυτές που επέζησαν και απλώθηκαν έχουν όλες ένα βαθύ, ζεστό κίτρινο προς το πορτοκαλί.
Η τέταρτη είναι η Sparaxis bulbifera. Τυπικά δεν είναι φρέζια αλλά ανήκει στην ίδια οικογένεια.
Τα μπουμπούκια της έχουν βυσσινί σκούρο χρώμα αλλά όταν ανοίγει το χρώμα της είναι κρεμ με λίγο κίτρινο στη μέση. Ετούτη είναι η πιο επεκτατική... εισβάλλει παντού. Κάθε φθινόπωρο μοιράζω βολβούς αβέρτα. (Αν θέλετε κι εσείς, γράψτε μου!) Το μειονέκτημα της: ελάχιστο έως ανύπαρκτο άρωμα.
Επειδή όλες αυτές τις έχω σε μέρη του κήπου που δεν ποτίζονται το καλοκαίρι, όταν πιάσουν οι μεγάλες ζέστες ξεραίνονται και εξαφανίζονται για να ξανασκάσουν μύτη πάλι κατά τα τέλη Δεκεμβρίου, πολλές φορές σε μέρη που δεν περιμένω να τις δω. Θα μου πείτε και θα έχετε δίκιο: Καλά όλα αυτά αλλά αφού τα κέντρα κήπου πουλάνε μόνο τα υβρίδια, πού θα βρούμε εμείς τις φυσικές;
Η μία απάντηση είναι: από χέρι σε χέρι, από κήπο σε κήπο, από φίλο σε φίλο. Η δεύτερη απάντηση: παραγγελία από ειδικευμένα φυτώρια μέσω ίντερνετ. Η τρίτη: έχουν αρχίσει σιγά σιγά και στη χώρα μας να υπάρχουν μικρά φυτώρια που ανταποκρίνονται περισσότερο στις ανάγκες του πιο μερακλή κηπουρού... υπάρχει ελπίδα!