Φλωμή: το κατσίκι του φυτικού βασιλείου
Κάνει κανείς πολλά λάθη όταν πρωτοαρχίζει ένα κήπο, όχι μόνον επειδή επιλέγει ακατάλληλα για το κλίμα φυτά αλλά και από τη μεριά της αισθητικής. Τα φυτώρια συχνά προτείνουν φυτά ξενικά που είναι πράγματι ανθεκτικότατα στην ξηρασία αλλά αλλοιώνουν εντελώς το τοπίο με την υπερβολική πρασινάδα τους. Όταν πρωτοήρθαμε στη Τζια βάλαμε κι εμείς διάφορα τέτοια, τα οποία με διάφορους τρόπους εν τέλει τα ξεφορτωθήκαμε -δηλαδή τα ξεριζώσαμε και τα δώσαμε αλλού, γιατί είναι πολύ δύσκολο να ξεπαστρέψεις μερικά από αυτά.
Ίσως θα γελάσετε ακούγοντας την αγάπη μας για τη φλωμή, που στη Τζια την λένε «πιπιλιά» και στα βόρεια της χώρας «ασφάκα». Αυτή που βρίσκουμε συχνότατα στην Ελλάδα είναι Phlomis fruticosa. Τώρα είναι στην ανθοφορία της και τα λουλούδια της είναι κίτρινα με πολύ ενδιαφέρον σχήμα. Ανήκουν στην ίδια οικογένεια με το φασκόμηλο και τη βαλλωτή, το λεγόμενο και φυτίλι, και τα είδη είναι πολλά. Έχουμε όμως επιχειρήσει να καλλιεργήσουμε και άλλες φλωμές, όπως την πανέμορφη ροζ purpurea από την Ισπανία, αλλά δεν μας πήγε πολύ καλά· όμως σε πιο υγρό κλίμα ίσως τα καταφέρει.
Φυτό κοινότατο η πιπιλιά αλλά δυστυχώς ασύμβατο με την αισθητική όσων θέλουν κήπο καταπράσινο και ολάνθιστο. Είναι όμως ένα από τα πιο ανθεκτικά φυτά της ελληνικής φύσης, χωρίς ανάγκες ειδικής περιποίησης και νερού. Σημαντικότερο ακόμη είναι το ότι ταιριάζει με το ελληνικό τοπίο και δε δημιουργεί πράσινες παραφωνίες που τονίζουν ακόμη περισσότερο τις άναρχες οικιστικές παρεμβάσεις, που γεμίζουν πλέον τους λόφους και τους κάβους των ελληνικών νησιών.
Οι ασφάκες ξεραίνονται το καλοκαίρι, ιδίως στα νησιά, όμως στα βόρεια και τα ψηλά, όπου πέφτουν μερικές βροχές, κρατούν πιο ζωηρό γκριζοπράσινο χρώμα. Τα φύλλα τους έχουν μια σκόνη, που σε κάποιους φέρνει φτέρνισμα ή και βήχα για λίγη ώρα και είναι ίσως γι’ αυτό που δεν τις αγγίζουν τα κατσίκια και καταφέρνουν και προκόβουν. Αν μένετε στην εξοχή θα καταλάβετε πόσο σημαντικότατος λόγος είναι αυτός για να τις επιλέξετε. Έχουμε φυτέψει μερικές γύρω από κτήμα και χρόνια τώρα μένουν ανέπαφες από τα κατά τα άλλα συμπαθέστατα σε μας μυρηκαστικά, που καταβρόχθησαν ακόμα και τα μπούζια... Μάλιστα, θα λέγαμε ότι η φλωμίς είναι το κατσίκι του φυτικού βασιλείου· τόσο σκληροτράχηλο και ανθεκτικό φυτό είναι.
Μεγαλώνοντας γίνεται θάμνος με αρκετά σημαντικό όγκο και όμορφο σχήμα ακόμη και όταν ξεραίνεται. Αν την βάλετε ανάμεσα σε άλλα ζωηρά πράσινα ελληνικά φυτά, ας πούμε με σχοίνα, το γκριζωπό χρώμα της δημιουργεί ωραία αντίθεση, καθώς ακόμα και οι περίεργοι σε σχήμα μίσχοι, που την άνοιξη φέρουν την υποδοχή του άνθους, προεξέχουν χαριτωμένα. Αν την φυτέψετε με τα πρωτοβρόχια, δε θα χρειαστεί να την ποτίσετε ποτέ. Κι αν παίρνει ελάχιστο νερό το καλοκαίρι -προσοχή, όχι πολύ- θα διατηρήσει ένα ελαφρά πράσινο χρώμα, όπως γίνεται στα βουνά της Ηπείρου που την δυναμώνουν οι καλοκαιρινές βροχιές. Δεν έχει πρόβλημα με το κλάδεμα, να ξέρετε όμως ότι αν το παρακάνετε, μπορεί να αργήσει να μεγαλώσει. Να είστε λοιπόν στο κλάδεμα φειδωλοί και θα χαίρεστε για πάντα ένα πολύ ενδιαφέρον ιθαγενές φυτό που είναι... κατσίκι (ή γάιδαρος) και μόνο την ομορφιά του μας χαρίζει!