Φτου, σκόρδα!
Το σκόρδο ή κρόμμυον το σκόροδον (allium sativum), ανήκει στην οικογένεια των λειριιδών (Liliaceae), μαζί με το κρεμμύδι και το πράσο. Η δύναμη του είναι τόση που κάποτε οι συλλέκτες του βοτάνου ελλέβορο για να αποφύγουν τον πονοκέφαλο που τους προκαλούσε το φυτό καθώς το μάζευαν, συνήθιζαν να τρώνε πρώτα μερικές σκελίδες μαζί με λίγο κρασί.
Το σκόρδο είναι ένα πολυετές βολβώδες φυτό, με ψευτο-βλαστό. Σχηματίζεται, δηλαδή, από διαδοχικές στρώσεις φύλλων, το ένα μέσα στο άλλο που δημιουργούν μια ροζέτα βλαστών που φέρει λογχοειδή φύλλα, ανοιχτού πράσινου χρώματος. Δημιουργεί υπόγειους σύνθετους βολβούς στην άκρη των οποίων αναπτύσσεται μια ρίζα σαν θύσανος. Ευδοκιμεί σε ελαφρά, γόνιμα εδάφη με καλή αποστράγγιση. Αν το έδαφος κρατά υγρασία οι βολβοί σαπίζουν ή δεν μεγαλώνουν αρκετά. Το ίδιο συμβαίνει και σε πολύ ξηρά εδάφη, όπου ο βολβός δεν αποδίδει ή τα σκόρδα γίνονται ιδιαίτερα καυτερά-αυτό ας το λάβουν υπόψη τους όσοι θέλουν τα σκόρδα τους «φωτιά».
Για να φυτέψεις ένα σκόρδο μπορείς να σπείρεις σπόρο, αλλά θα χρειαστούν 2 χρόνια για να σου δώσει κεφάλια ολόκληρα. Την πρώτη χρονιά θα βγουν μόνο μικρές σκελίδες. Είναι, λοιπόν, προτιμότερο να φυτέψεις τους αποταμιευτικούς βλαστούς, τις σκελίδες του, δηλαδή, επιλέγοντας μάλιστα τις εξωτερικές, πιο χοντρές και υγιείς. Το φύτεμα μπορεί να γίνει από τον Οκτώβριο-Νοέμβριο μέχρι το Μάρτιο. Φυτεύεις τα σκόρδα σου σε καλά σκαμμένο έδαφος ώστε το χώμα να μην έχει σβώλους και να τρίβεται εύκολα. Τους φυτεύεις κατά προτίμηση στο μέρος του κήπου όπου έχεις φυτέψει λαχανικά ή σαλατικά, στο υψωματάκι που σχηματίζεται ανάμεσα σε δυο αυλακιές, κατά διαστήματα 10-12 εκατοστών και σε βάθος 2-3 εκ. Το έδαφος χρειάζεται καλή λίπανση. Η κοπριά ενδείκνυται, αλλά θα πρέπει να είναι πολύ καλά χωνεμένη πριν την χρησιμοποίησες. Αρκεί να βρέξει μια-δυο φορές την άνοιξη και δεν θα χρειαστεί καν να ποτίσεις.
Όταν τα σκόρδα σου αρχίσουν να βλασταίνουν, πρέπει να τα βοτανίσεις και να σκαλίσεις το χώμα τους κανένα δυο φορές. Αν θέλεις να πάρεις σκελίδες μεγαλύτερου μεγέθους, στρίβεις τα φύλλα για να ανακόψεις την βλάστηση και να επιτρέψεις να μεγαλώσουν καλύτερα τα κεφάλια. Θα περιμένεις όμως για τη συγκομιδή να μπει ο Μάιος ή κι ο Ιούνιος.
Ποικιλίες
Τα κοινά σκόρδα έχουν μέτριου μεγέθους κεφάλια και σφιχτές και λίγο κυρτές σκελίδες. Αυτή είναι μια ανθεκτική και σχετικά όψιμη ποικιλία, η οποία μπορεί εμφανίζεται άλλοτε με λευκά κι άλλοτε με ρόδινα εξωτερικά φύλλα.
Τα χονδρότερα και ολόλευκα σκόρδα έχουν πιο μεγάλες και σαρκώδεις σκελίδες, προέρχονται από μια πρώιμη ποικιλία, η οποία χαρακτηρίζεται από την εξαιρετική αντοχή της στο χρόνο μέχρι 7 μήνες ζωής των σκόρδων.
Τα σκόρδα με τα πολύ μεγάλα κεφάλια και με τις λιγοστές σκελίδες (4-5 ανά κεφάλι) είναι πιο σπάνια.
Τα στρογγυλά και χονδρά σκόρδα. έχουν σαρκώδεις σκελίδες, αλλά ελάχιστα καυτερές .
Τα σχιστά σκόρδα έχουν πολύ χαλαρές όλως διόλου χωριστές μεταξύ τους σκελίδες Είναι και πολύ πιο γλυκά στη γεύση.
Στη Σαντορίνη και σε μερικά άλλα Κυκλαδονήσια φύεται μια ποικιλία μονόκοκκου σκόρδου, με μία μόνο αρκετά μεγάλη σκελίδα και έντονη γεύση.