Δεν είναι όλη η Ελλάδα Μανωλάδα
Πώς να προσεγγίσεις με μια «άλλη» οπτική το θέμα «Μανωλάδα»; Πώς να αποφύγεις τις φωνές, την οργή, την απόγνωση για τα όσα έγιναν, για τη σιωπή, τη συνενοχή, την αδράνεια και την ανοχή των αρχών; Απ’ την άλλη όμως, διάολε, το bostanistas είμαστε, δεν μπορώ να μην αναφερθώ.
Τηλεφώνησα σε φίλο, έμπορο φρούτων και λαχανικών, για να πάρω ορισμένες πληροφορίες.
Κατ' αρχάς υπάρχουν αλλού φραουλιές στην Ελλάδα; Βεβαίως, είπε. Μου ανέφερε την Κατερίνη που έχει καλούς φραουλοπαραγωγούς. Ωστόσο οι πρώιμες βγαίνουν μόνο στη Μανωλάδα λόγω κλίματος. Επειδή ο ίδιος έχει επισκεφτεί την περιοχή, μου περιέγραψε τεράστιες εκτάσεις με καταυλισμούς όπου ζουν οι μετανάστες που εργάζονται εκεί. Γιατί ειδικά στη Μανωλάδα; Τηλεφώνησα σε φίλο αγρότη για να μάθω περισσότερα. «Εκτός από το κλίμα», μου είπε, «είναι και η παράδοση. Από πολλά χρόνια εκεί οργανώθηκαν καλά κι έφτασαν να γίνουν μονοπώλιο στην πρώιμη φράουλα».
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα, κατά τον ίδιο, είναι η εποχικότητα της δουλειάς. Οι μετανάστες δηλαδή εναλλάσσονται συνέχεια, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν μόνιμες σχέσεις εργασίας και ένα σχετικό δέσιμο εργοδότη - εργαζομένου. Ο αγρότης με τον οποίο μιλώ μου μίλησε για τις συνθήκες στη δική του περιοχή. «Έχουμε μετανάστες στα χωράφια απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Τότε είχαν έρθει Ινδοί και, ξέρεις, υπάρχουν καμιά δεκαριά άτομα που έχουν μείνει εδώ από τότε. Ακολούθησαν Αιγύπτιοι, για τους οποίους ήταν εύκολο λόγω απόστασης να έρθουν, να πηγαίνουν ένα μήνα τον χρόνο στη χώρα τους και να επιστρέφουν για να δουλεύουν ξανά στον ίδιο εργοδότη. Επρόκειτο για ανθρώπους που ήξεραν από αγροτικές εργασίες και δεν ήθελαν να παν σε μεγάλη πόλη, προτίμησαν τα χωράφια. Στη συνέχεια ήρθαν στη δεκαετία του ’90 Αλβανοί και πιο πρόσφατα Πακιστανοί.
Θυμάμαι ότι το '90 έπαιρναν ένα πεντοχίλιαρο μεροκάματο και, μέχρι πριν λίγα χρόνια, τους εξασφαλίζαμε και το φαγητό».
Στην περιοχή του, επιμένει, όλοι οι αλλοδαποί εργάτες στα χωράφια αμείβονται με εργόσημο, 33 ευρώ την ημέρα και περιλαμβάνεται ασφάλιση στον ΟΓΑ. Όχι επειδή οι αγρότες εκεί είναι κορόιδα και πληρώνουν αλλά για κάποιους πολύ συγκεκριμένους λόγους:
- H πρωτεύουσα δεν είναι μακριά, άρα οι έλεγχοι συχνοί.
- Οι αλλοδαποί εργάτες στην περιοχή είναι περίπου 2.000 άτομα, πληρώνονται κάθε εβδομάδα και γνωρίζουν όλοι εάν ένας εργοδότης πληρώνει ή όχι. Αν δεν πληρώνει, φεύγουν και πηγαίνουν σε άλλον.
- Η δουλειά είναι μόνιμη και όχι εποχική. Άρα οι εργάτες έχουν μια σιγουριά, όπως και οι αγρότες.
- Κάθε βδομάδα οι παραγωγοί πηγαίνουν με τους εργάτες τους σε 4-5 λαϊκές αγορές. Θεωρούν αδιανόητο να μαθευτεί ότι έχουν εργάτες απλήρωτους γιατί όλο και θα βρεθεί κάποιος άλλος παραγωγός να πει «καλά ρε Καραγκιόζη, δεν πληρώνεις το προσωπικό σου;».
Ένιωσα λίγο καλύτερα ακούγοντας αυτά που μου είπε. Για επίλογο θα αναφερθώ στα λόγια του εμπόρου φρούτων που αναφέρω στην αρχή, ο οποίος μου είπε ότι κατά τη γνώμη του αυτά στη Μανωλάδα συμβαίνουν επειδή «φαγώθηκαν τα χρήματα από τις επιδοτήσεις και κάπως νιώθουν ότι πρέπει να την βγάλουν, οι μάγκες...»
Κι εδώ δικαιώνει τον αγρότη, ο οποίος σε άλλη στιγμή μου δήλωσε αντίθετος στις επιδοτήσεις, αλλά αυτό είναι θέμα για άλλη φορά.